NSND Quế Trân có một cuộc sống kín tiếng, miệt mài làm nghề và hiếm khi xuất hiện trên báo đài. Trong buổi trò chuyện tại ANTRICH, truyền nhân của cải lương tuồng cổ đã có những trải lòng về chuyện nghề sau cánh màn nhung.

Truyền nhân sáng giá 

Về gia thế, NSND Quế Trân là hậu duệ đời thứ năm của đại gia đình tuồng cổ Bầu Thắng – Minh Tơ. Quế Trân là con gái của cố NSND Thanh Tòng – người được mệnh danh là “Vua cải lương Hồ quảng”, là vị “Thống soái” của làng cải lương tuồng cổ Việt Nam. Nối nghiệp cha, với tài sắc và duyên dáng, cô trở thành một nữ nghệ sĩ nổi bật của sân khấu cải lương miền Nam. Cô theo nghiệp từ năm 8 tuổi khi gia nhập đoàn Đồng ấu Bạch Long. Thời gian sau đó, Quế Trân được trui rèn tay nghề và dần khẳng định tài năng trên nhiều sân khấu danh tiếng như Sông Bé 2, Sài Gòn 1, Minh Tơ, Dạ Lý Hương Tuổi Trẻ, Kim Hương Trần Hữu Trang, Câu lạc bộ Cải lương Hội Sân khấu TP.HCM, Thế giới Trẻ…

Ở tuổi 18, Quế Trân trở thành “hiện tượng” của sân khấu cải lương khi giành giải thưởng Trần Hữu Trang với vai Thiên Kiều công chúa trong vở Trắng hoa mai. Sau đó, cô tiếp tục để lại nhiều dấu ấn với các vai diễn nổi bật như: Phương Thảo (vở Nhảy múa với quỷ dữ), Nga (Khúc ly hương), Phượng (Con mắt thời gian), công chúa Thiên Kiều (Trắng hoa mai), công chúa Phi Long (Xử án Bàng Quý Phi), công chúa Bích Vân (Bên cầu dệt lụa), công chúa An Tư (Kình ngư và bông lau đá), công chúa Ngọc Hân (Trời Nam)…

Với tài năng xuất sắc, Quế Trân đã nhận được nhiều giải thưởng danh giá như: Huy chương Vàng giải Trần Hữu Trang, Giải Diễn viên tài sắc, Giải Mai Vàng, Giải Ấn tượng Mực Tím, Danh hiệu Thanh niên tiên tiến, Công dân tiêu biểu của TP.HCM, Giải HTV Awards (2011) – Nghệ sĩ cải lương được yêu thích nhất và Giải Cống hiến (lĩnh vực sân khấu),…

Quế Trân đoạt giải Mai Vàng với vai Nga của vở Khúc ly hương (Ảnh: Người lao động)  

Sinh năm 1981, dù còn rất trẻ nhưng thành tích và giải thưởng của Quế Trân đã trải dài qua nhiều trang giấy. Cô được trao tặng danh hiệu NSƯT vào năm 2011 và NSND vào năm 2024. Không chỉ dừng lại ở nghệ thuật, Quế Trân còn có những đóng góp đáng kể cho xã hội khi được vinh danh với các danh hiệu như: Gương mặt tiêu biểu trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật TP.HCM, Công dân trẻ tiêu biểu TP.HCM, Thanh niên tiên tiến Toàn quốc lần thứ hai. 

Với niềm đam mê và sự cống hiến không ngừng, Quế Trân tiếp tục khẳng định vị trí quan trọng trong nền nghệ thuật cải lương Việt Nam, giữ vững truyền thống gia đình và phát triển cải lương theo hơi thở thời đại.

Áp lực từ hào quang gia tộc

Là thế hệ thứ năm của một gia tộc cải lương tuồng cổ lừng danh, NSND Quế Trân không chỉ là một truyền nhân sáng giá mà còn là niềm tự hào của gia đình. Tuy nhiên, việc kế thừa một di sản lớn lao như vậy không phải lúc nào cũng dễ dàng.

Gánh trên vai trọng trách tiếp nối con đường nghệ thuật của gia đình, cô luôn ý thức rõ sự vất vả và thách thức của việc duy trì và phát triển bộ môn cải lương tuồng cổ. Ngay cả NSND Thanh Tòng, một nghệ sĩ kiệt xuất, cũng từng cảm thấy áp lực khi phải nối gót gia tộc. Điều đó càng khiến Quế Trân nhận thức rõ rằng bản thân cần nỗ lực hơn mỗi ngày.“Không thể nào sánh kịp với thế hệ ông bà đi trước được. Ngay cả ba Trân – một nghệ sĩ cải lương vô cùng giỏi – cũng từng cảm thấy mình không đủ giỏi so với ông nội. Những người sáng lập và gầy dựng cải lương tuồng cổ đều là những tượng đài vững chãi, hình tượng của ba quá lớn, Trân khó lòng theo kịp.”, NSND Quế Trân chia sẻ tại PODCAST của  ANTRICH. 

Dù vậy, NSND Thanh Tòng chưa bao giờ đặt áp lực quá lớn lên con gái. Ông luôn động viên và hiểu nỗi khổ khi con là con gái, ông mong cô có thể làm được gì trong khả năng thì làm không cần quá sức. Chính sự động viên ấy đã tiếp thêm động lực để Quế Trân vững vàng trên con đường nghệ thuật. Dù đôi lúc cảm thấy áp lực, cô vẫn luôn giữ tâm thế nhẹ nhàng, đặt tâm huyết vào từng vai diễn và nỗ lực hết mình để tiếp nối truyền thống gia đình. Quế Trân luôn chọn cách đối diện với nghề bằng sự tận tâm và niềm đam mê. Cô không đặt nặng việc phải đạt được những thành tựu vang dội như cha ông, mà thay vào đó, tập trung làm tốt nhất trong khả năng của mình. Hành trình theo đuổi nghệ thuật của cô không chỉ là việc tiếp nối di sản, mà còn là sự học hỏi, rèn luyện và phát triển để cải lương có thể hòa nhập với dòng chảy đương đại.

Quế Trân vào vai Cầm Thanh trong “Cô Đào Hát” (Ảnh: Minh Hy)

Trước thực tế sân khấu cải lương ngày nay gặp nhiều khó khăn, Quế Trân không tránh khỏi những trăn trở. Cô bày tỏ: “Hoạt động nghệ thuật ngày càng thử thách hơn, nhưng tôi rất trân trọng sự nỗ lực của các nghệ sĩ trẻ và những đơn vị đang cố gắng duy trì sân khấu sáng đèn.”. Có thể thấy rằng nghệ thuật này đang đối diện với nhiều thử thách. Dù vậy, vẫn có rất nhiều nỗ lực để gìn giữ và phát triển bộ môn này. Các đơn vị nghệ thuật đang không ngừng cố gắng để đưa cải lương đến gần hơn với khán giả. Nhiều cuộc thi, hội diễn và liên hoan toàn quốc được tổ chức nhằm khuyến khích nghệ sĩ trẻ tham gia, góp phần tiếp nối dòng chảy cải lương.

Tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là sự đón nhận của công chúng. Khán giả chính là yếu tố quyết định sự tồn tại và phát triển của bộ môn nghệ thuật này. Nếu có được sự cộng hưởng từ cả nghệ sĩ và người xem, cải lương không chỉ tồn tại mà còn có thể phát triển mạnh mẽ hơn, tiếp tục khẳng định giá trị văn hóa của dân tộc trong đời sống hiện đại. Đối với Quế Trân, cải lương không chỉ là sự nghiệp mà còn là sứ mệnh gìn giữ và phát huy một di sản văn hóa. Cô tin rằng nếu có sự cộng hưởng giữa nghệ sĩ và khán giả, cải lương sẽ không bị mai một mà tiếp tục tỏa sáng theo thời gian.

Sự tái sinh thầm lặng 

Dù không còn ở thời kỳ hoàng kim, cải lương vẫn chưa bao giờ lụi tàn. Một tín hiệu đáng mừng là ngày càng có nhiều bạn trẻ yêu thích và đón nhận bộ môn nghệ thuật này, đặc biệt là cải lương tuồng cổ. Không chỉ dừng lại ở việc xem, các bạn còn đam mê học hỏi và biểu diễn, góp ý phần kết nối nguồn mạch dài của loại hình sân khấu truyền thống này. Giữa vô vàn xu hướng nghệ thuật hiện đại, cải lương vẫn có một sức hút rất riêng. 

Đặc biệt, cải lương không chỉ có khán giả, mà những khán giả đó còn rất chung thủy. Họ không quên những giọng ca vàng, những vai diễn để đời, và vẫn sẵn lòng đón nhận những gương mặt trẻ tiếp tục truyền thống nối bước cha anh. Chính tình cảm ấy đã trở thành nguồn động lực vững vàng cho những nghệ sĩ như Quế Trân tiếp tục hành trình gìn giữ  và phát triển cải lương.

Nhờ vào tình cảm yêu quý và sự động viên từ khán giả, những người nghệ sĩ như Quế Trân có thêm động lực để tiếp tục cống hiến, giữ gìn và phát triển cải lương theo dòng chảy thời đại. 

Có thể cải lương hôm nay không còn rực rỡ như ngày xưa, nhưng ánh đèn sân khấu chưa bao giờ tắt. Khi vẫn còn những khán giả yêu mến cải lương, những nghệ sĩ tâm huyết, những người trẻ thả thân với lòng yêu nghề, cải lương vẫn sẽ tồn tại. Cải lương là nghệ thuật của trái tim, và chỉ cần còn lại những con tim yêu mến, ngọn lửa này sẽ không bao giờ tắt.

Hãy theo dõi tập PODCAST của NSND Quế Trân trên ANTRICH  để cùng lắng nghe cô trải lòng về hành trình nghệ thuật đầy gian truân, những áp lực từ gia đình và xã hội, cũng như việc giữ gìn và phát triển cải lương tuồng cổ – một di sản văn hóa đặc sắc của dân tộc.

Xem chi tiết Podcast: https://youtu.be/xyahOs6MiaE?si=ySJtK8oNSUl6QJ6b 

ANTRICH – Kênh truyền thông được sản xuất bởi SanMedia với mục tiêu chia sẻ kiến thức có giá trị thực tế đến cộng đồng, hướng tới đối tượng các bạn trẻ bằng những nội dung chất lượng và thông điệp tích cực. 

#Antrich #Sanmedia #AntrichPodcast # NghesiQueTran  #QueTran #Cailuong   #Cailuongtuongco  #Cailonghoquang  #nsndquetran