Trong podcast Antrich, MC Vũ Mạnh Cường đã có cuộc trò chuyện đầy xúc động với Nguyễn Anh Phong – người hoạt động không mệt mỏi trong lĩnh vực phòng chống HIV/AIDS. Với nhiều năm lắng nghe và hỗ trợ cộng đồng, anh Phong không chỉ là một tư vấn viên mà còn là người đồng hành với những số phận kém may mắn.
Tại Việt Nam, ước tính hiện nay có gần 260.000 người sống chung với HIV, trong đó thành phố Hồ Chí Minh chiếm khoảng 60.000 người. Theo chia sẻ của anh Nguyễn Anh Phong, một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực phòng chống HIV/AIDS:
“Trước đây, HIV lây truyền chủ yếu qua đường máu và đối tượng chính là nhóm người tiêm chích ma túy. Tuy nhiên, từ năm 2010, HIV dã dần dần dịch chuyển sang lây qua đường quan hệ tình dục, đặc biệt trong cộng đồng nam quan hệ tình dục đồng giới.”
HIV/AIDS – Sự dịch chuyển của thời đại
HIV/AIDS từng được coi là “án tử”, biểu tượng bằng hình ảnh đầu lâu xương chéo, một căn bệnh không có thuốc chữa và gắn liền với sự sợ hãi. Tuy nhiên, theo anh Nguyễn Anh Phong, tình hình hiện nay đã có nhiều thay đổi.
Ngày nay, nhờ sự tiến bộ của y học, người nhiễm HIV có thể kiểm soát virus bằng thuốc kháng HIV. Khi duy trì điều trị và đạt dưới ngưỡng phát hiện, họ không còn khả năng lây nhiễm cho người khác. Bên cạnh đó, các phương pháp dự phòng như PrEP (thuốc dự phòng trước phơi nhiễm) và PEP (thuốc dự phòng sau phơi nhiễm) giúp giảm thiểu đáng kể nguy cơ lây nhiễm.
Anh Nguyễn Anh Phong trong các sự kiện quốc tế về HIV/AIDS
Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận nhỏ trong cộng đồng có suy nghĩ chủ quan, coi HIV không còn đáng sợ vì “chỉ cần uống thuốc là được”. Điều này dẫn đến những hành vi tình dục không an toàn, làm tăng nguy cơ lây nhiễm.
Nhiều người vẫn mang suy nghĩ sai lầm rằng HIV chỉ ảnh hướng đến người nghiện ma túy hoặc cộng đồng LGBTQ+. Thực tế, bất kỳ ai có hành vi tình dục không an toàn đều có nguy cơ lây nhiễm. Anh Phong nhấn mạnh: “Ai có nhu cầu quan hệ tình dục thì người đó có nguy cơ. Quan hệ tình dục dựa trên cảm xúc, và cảm xúc thì khó kiểm soát.”
Sự kỳ thị – Rào cản lớn nhất
Dù đã có nhiều tiến bộ, song HIV/AIDS vẫn bị kỳ thị nặng nề. Người nhiễm HIV không chỉ đối mặt với bệnh tật mà còn phải chịu ánh mắt phân biệt từ xã hội. Anh Nguyễn Anh Phong nhấn mạnh rằng sự kỳ thị khiến người bệnh e ngại đi xét nghiệm, không dám tiếp cận điều trị, vô tình làm bệnh lan rộng hơn.
Thay vì truyền thông bằng nỗi sợ hãi, ngày nay, việc giáo dục về HIV/AIDS đã thay đổi cách tiếp cận. Việc lồng ghép thông tin về HIV vào giáo dục sức khỏe sinh sản, tình dục giúp mọi người có nhận thức rõ ràng hơn, biết cách bảo vệ bản thân mà không cảm thấy bị kỳ thị hay hoang mang.
Khi những lời kêu cứu cần được lắng nghe
MC Vũ Mạnh Cường đặt câu hỏi với sự trăn trở khi đọc những bài đăng của Nguyễn Anh Phong trên Facebook: “Lâu lâu em thấy trên Facebook anh vẫn có những lời cầu cứu mà em rất sợ đọc vào buổi tối, vì nó tuyệt vọng, nó đầy trăn trở và giống như một sự bất lực từ anh.”
Đáp lại, anh Phong chia sẻ rằng làm công tác tư vấn có nghĩa là trở thành “bãi xử lý rác cảm xúc” của người khác. Những người sống với HIV/AIDS thường không dám tâm sự với ai, và anh chính là người họ tìm đến để giãi bày. Nhưng điều này cũng đặt lên vai anh áp lực nặng nề:
“Có những câu chuyện mình cứ lẩn quẩn trong đó mà không thể đi ra được. Ngoài những tâm sự của người khác, mình cũng có những áp lực của riêng mình, nhưng lại không thể kể với ai. Viết ra là cách duy nhất để mình giải tỏa. Những bài viết đó không chỉ phản ánh tâm tư của mình mà còn là lời kêu cứu từ những người mình tư vấn mỗi ngày.”
Nguyễn Anh Phong chia sẻ tại Podcast Antrich
Khi được hỏi về những lời kêu cứu mà anh thường nhận được, Nguyễn Anh Phong cho biết có hai nhóm đối tượng chính. Một là những người sống với HIV, họ cần sự giúp đỡ khi đối diện với những khó khăn trong cuộc sống, từ việc nhận kết quả dương tính, tác dụng phụ của thuốc, đến các bệnh nhiễm trùng cơ hội hoặc các vấn đề về bảo hiểm y tế, viện phí. Nhóm thứ hai là những người có nguy cơ lây nhiễm HIV. Đây là nhóm có tâm lý rối loạn và hoảng sợ nhất. Họ tìm đến anh khi gặp sự cố như rách bao cao su, bị xâm hại tình dục, hoặc phát hiện bạn tình có HIV. Với nhóm này, anh Phong không chỉ tư vấn mà còn hỗ trợ tìm thuốc dự phòng phơi nhiễm (PEP) kịp thời.
“Uống thuốc PEP chỉ là một chuyện, nhưng 28 ngày chờ kết quả xét nghiệm HIV âm tính lại là cả một hành trình đầy ám ảnh. Suốt khoảng thời gian đó, họ luôn trong trạng thái lo lắng tột độ, lắng nghe từng thay đổi nhỏ nhất trong cơ thể và tìm đến mình để hỏi han, để được trấn an.”
“Góp một bàn tay” – Trăn trở chưa có lời giải
Khi được hỏi về những điều mình trăn trở nhất, anh Nguyễn Anh Phong chia sẻ điều trăn trở nhất đến thời điểm hiện tại chính là làm sao để duy trì chương trình thiện nguyện “Góp một bàn tay” – một chương trình chăm sóc toàn diện cho cộng đồng HIV.
“Như cầu thì quá trời, nhưng việc cung cấp lại không có” , anh Phong chia sẻ trong podcast Antrich. Trong bối cảnh kinh tế ngày càng khó khăn, sự hỗ trợ từ các mạnh thường quân cũng giảm dần, những người cần giúp đỡ càng chật vật.
Nhưng không chỉ có cộng đồng, chính anh Phong cũng đang phải đối mặt với một trăn trở mang tính cá nhân – làm sao để những người cần anh có thể tiếp tục nhận được sự trợ giúp ngay cả khi anh không còn nữa. Anh thẳng thắn chia sẻ rằng bản thân đã nghĩ đến cái chết, nhưng không phải là nỗi sợ hãi mà là chuẩn bị. “Mình hỗ trợ cộng đồng, tư vấn cho rất nhiều người, có những người chỉ tin tưởng và tìm đến mỗi mình. Nhưng lỡ một ngày mình không còn nữa thì họ sẽ thế nào?” Chính vì vậy, thay vì giữ vai trò trung tâm, anh đã bắt đầu lên kế hoạch chuyển giao, hướng dẫn những người cần giúp đỡ tìm kiếm các cơ sở y tế uy tín, các tổ chức hỗ trợ để đảm bảo họ không bị bỏ rơi phía sau. Khi tư vấn, anh luôn cung cấp thêm số đường dây nóng của phòng khám để đảm bảo họ vẫn còn nơi để tìm đến khi cần.
Với anh, cái chết không phải điều đáng sợ, mà điều quan trọng là cách sống. “Cái chết không đáng sợ, mà cái đáng sợ là sống như thế nào cho có giá trị.”
Xem chi tiết Podcast: Đừng Để Những Lời Đồn Về HIV Đánh Lừa Bạn | Khách Mời Nguyễn Anh Phong
ANTRICH – Kênh truyền thông được sản xuất bởi SanMedia với mục tiêu chia sẻ kiến thức có giá trị thực tế đến cộng đồng, hướng tới đối tượng các bạn trẻ bằng những nội dung chất lượng và thông điệp tích cực.
#Antrich #Sanmedia #AntrichPodcast #Nguyenanhphong #phongsida #hiv #aids #daibangdo #congdong #hoatdongxahoi
